Holland Codes

ดร. จอห์น แอล ฮอลแลนด์ (Dr. John Lewis Holland) นักจิตวิทยาชาวอเมริกัน แห่งมหาวิทยาลัยจอห์น ฮอพกินส์ เจ้าของทฤษฎีการเลือกอาชีพ (A Theory of Vocational Choice) ซึ่งเชื่อว่าการเลือกอาชีพของบุคคลจะสะท้อนถึงบุคลิกภาพของคนๆนั้น และเหตุผลที่ใช้ในการเลือกอาชีพนั้นก็คือความสนใจ (Interest) ซึ่งเกิดมาจากการผสมผสานระหว่างความคิดที่มีต่อตนเองและความเข้าใจต่ออาชีพที่เลือก ตัวอย่างเช่น เราคิดว่าเราชอบบริการผู้อื่น (นี่เป็นความคิดที่มีต่อตนเอง) และเราได้รู้ว่าอาชีพประชาสัมพันธ์ต้องทำหน้าที่ให้บริการผู้อื่น (นี่เป็นความคิดที่มีต่องานอาชีพ) ดังนั้นก็มีแนวโน้มที่เราจะสนใจเลือกประกอบอาชีพประชาสัมพันธ์ เพราะตรงกับลักษณะทางบุคลิกภาพของตัวเรา

ดร. จอห์น แอล ฮอลแลนด์ ได้สร้าง

1. บุคลิกภาพของบุคคลทั่วไปแบ่งได้เป็น 6 ลักษณะตามความสนใจอาชีพประเภทต่าง ๆ ต่อไปนี้คือ งานช่างฝีมือและกลางแจ้ง (Realistic) งานวิทยาศาสตร์และเทคนิค (Investigative) งานศิลปะ ดนตรีและวรรณกรรม (Artistic) งานบริการการศึกษาและสังคม (Social) งานจัดการและค้าขาย (Enterprising) และงานสำนักงานและเสมียน (Conventional)

บุคลิกภาพแต่ละลักษณะเป็นผลจากการปะทะสัมพันธ์ระหว่างวัฒนธรรมต่าง ๆ กับแรงผลักดันส่วนบุคคลซึ่งประกอบด้วยศักดิ์ตระกูล บิดามารดา ระดับชั้นทางสังคม และสิ่งแวดล้อมทางกายภาพ ประสบการณ์เหล่านี้จะก่อให้เกิดความรู้สึกชอบหรือไม่ชอบ และความรู้สึกชอบหรือไม่ชอบนี้จะกลายเป็นความสนใจ และจากความสนใจจะนำไปสู่ความสามารถเฉพาะ ท้ายที่สุดความสนใจและความสามารถเฉพาะจะกำหนดให้บุคลิกคิด รับรู้ และแสดงเอกลักษณ์ของตน

2. สิ่งแวดล้อมของบุคคลก็แบ่งได้เป็น 6 อย่างตามความสนใจอาชีพประเภทต่าง ๆ ข้างต้นเช่นเดียวกัน สิ่งแวดล้อมแต่ละอย่างนี้ถูกครอบงำโดยบุคลิกภาพ และเป็นสิ่งที่แสดงให้เห็นถึงปัญหาและความกดดันบางประการ และโดยเหตุที่บุคลิกภาพต่างกัน ทำให้ความสนใจและความถนัดต่างกันด้วย บุคคลจึงมีแนวโน้มจะหันเข้าหาบุคคลหรือสิ่งต่างๆ ที่สอดคล้องกับบุคลิกภาพของตน ดังนั้น บุคคลในกลุ่มเดียวกันจึงมักจะมีอะไรคล้ายๆ กัน

3. บุคคลจะค้นหาสิ่งแวดล้อมที่เอื้ออำนวยให้เขาได้ฝึกทักษะและใช้ความสามารถของเขาทั้งยังเปิดโอกาสให้เขาได้แสดงทัศนคติ ค่านิยม และบทบาทของเขา

4. พฤติกรรมของบุคคลถูกกำหนดโดยบุคลิกภาพและสิ่งแวดล้อม ด้วยเหตุนี้ เมื่อเราทราบบุคลิกภาพและสิ่งแวดล้อมบุคคลก็จะทำให้เราทราบถึง ผลที่จะติดตามมาด้วย ซึ่งได้แก่การเลือกอาชีพ การเปลี่ยนงาน ความสำเร็จในอาชีพ ความสามารถเฉพาะ พฤติกรรมทางการศึกษาและสังคม

ทฤษฎีนี้ได้แบ่งกลุ่มของความสนใจออกเป็น 6 รูปแบบหลักๆ โดยมีรายละเอียดดังต่อไปนี้

รูปแบบที่ 1 กลุ่มที่มีบุคลิกภาพแบบจริงจัง (Realistic)

บุคคลกลุ่มนี้จะเป็นคนที่ชอบกิจกรรมเกี่ยวกับการควบคุม การปฏิบัติการกับเครื่องยนต์กลไก หรือจำพวกเครื่องมือหรืออุปกรณ์ต่างๆ ชอบแก้ไขซ่อมแซมวัสดุต่างๆ ทั้งไม้และโลหะ มีความถนัดทางช่าง ชอบทำกิจกรรมกลางแจ้ง กีฬา ชอบงานประเภทใช้กำลังกาย ชอบการเคลื่อนไหวและใช้ทักษะ ชอบงานประเภทมองเห็นปัญหาที่จะแก้ไขได้ชัดเจน เลี่ยงกิจกรรมแบบต้องใช้วาจาอธิบาย สนใจคณิตศาสตร์ ไม่ชอบงานภาษาหรือการศึกษา หรืองานที่เกี่ยวข้องกับคน นอกจากนี้ยังมีความถ่อมตน เกรงใจคน คล้อยตามระบบกฎเกณฑ์ เก็บตัว ไม่ค่อยสุงสิงกับใคร ไม่เพ้อฝัน หนักแน่น มีความเป็นผู้ใหญ่ อดทน มีความบากบั่น เอาการเอางาน จริงจัง พากเพียร เสมอต้นเสมอปลาย บุคคลประเภทนี้อาจหลีกเลี่ยงบทบาทการเป็นผู้นำหรือทำงานกับคนหมู่มาก

ทักษะ/ความสามารถ : ความถนัดทางช่าง ความชำนาญและคล่องตัวทางกายภาพ งานที่เกี่ยวข้องกับเครื่องยนต์กลไก เครื่องมือชนิดต่างๆ

ค่านิยม : การลงมือปฏิบัติ ขนบธรรมเนียม สามัญสำนึก

อาชีพ : วิศวกร เจ้าหน้าที่เกษตรกรรม ช่างเทคนิค ช่างฝีมือ ช่างซ่อม ช่างฟิต ช่างสำรวจ ช่างไฟฟ้า ช่างยนต์ ช่างตัดเสื้อ ช่างก่อสร้าง ช่างเครื่อง ช่างประปา นักประมง นักเดินป่า พนักงานป่าไม้ นักกีฬา นักเดินเรือ นักประดาน้ำ นักประดิษฐ์วัสดุ ครูสอนอุตสาหกรรมศิลป์ ครูสอนการเกษตร เจ้าหน้าที่เอ็กซ์เรย์ เป็นต้น ถือเป็นอาชีพที่คนในกลุ่มนี้จะสามารถทำได้ดีกว่าบุคคลในกลุ่มอื่นๆ

รูปแบบที่ 2 กลุ่มที่มีบุคลิกภาพแบบใช้ปัญญา และความคิดแบบนักวิชาการ (Investigative)

บุคคลกลุ่มนี้จะเป็นคนที่ชอบการวิเคราะห์ และการประเมิน เป็นคนอยากรู้อยากเห็น ช่างสังเกต ช่างสงสัย ไม่เชื่ออะไรง่ายๆ ขบคิดปัญหาวิจารณ์อย่างมีเหตุผล ละเอียดรอบคอบ เป็นคนค่อนข้างอนุรักษ์นิยม เก็บตัว ไม่ชอบสังคมมาก ชอบงานอิสระ ไม่ชอบเอาอย่างใคร พึ่งพาตนเองได้ มีความมั่นใจในตนเอง ชอบแก้ปัญหาทางคณิตศาสตร์ งานวิจัยทางวิทยาศาสตร์ ชอบทำงานที่ซับซ้อน หรืองานทดลองแบบประเภทท้าทายความสามารถ ไม่ชอบงานการค้าขาย หรือการโฆษณาชักชวน ยึดระเบียบกฎเกณฑ์ สนใจการจัดการและวางแผนงาน เป็นคนที่มุ่งงานเป็นใหญ่ บุคคลประเภทนี้อาจขาดทักษะในการสร้างสัมพันธภาพระหว่างบุคคล

ทักษะ/ความสามารถ : การคิดวิเคราะห์ ความสามารถทางคณิตศาสตร์ การค้นคว้าทดลอง ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์ในสาขาต่างๆ

ค่านิยม : ความมีอิสระ ความสนใจใฝ่รู้ การเรียนรู้

อาชีพ : นักเศรษฐศาสตร์ แพทย์ สัตวศาสตร์ ทันตแพทย์ เภสัชกร นักเทคนิคการแพทย์ นักพยาธิวิทยา นักวิทยาศาสตร์ นักคณิตศาสตร์ นักสถิติ นักชีววิทยา นักจุลชีววิทยา นักเคมี นักฟิสิกส์ นักวางแผน นักวิจัย นักวิชาการ ครูสอนคณิตศาสตร์ ครูสอนวิทยาศาสตร์ นักโบราณคดี นักมานุษยวิทยา นักธรณีวิทยา นักสมุทรวิทยา นักดาราศาสตร์ นักอุตุนิยมวิทยา นักภูมิศาสตร์ นักสืบสวน ถือเป็นงานที่เหมาะกับบุคคลที่มีบุคลิกภาพแบบที่ 2 นี้

รูปแบบที่ 3 กลุ่มที่มีบุคลิกภาพแบบศิลปิน (Artistic)

บุคคลกลุ่มนี้จะเป็นคนที่มีความสุนทรีย์ มีศิลปะ ชอบกิจกรรมที่มีความเป็นนามธรรม รักความงาม ชอบความเป็นอิสระ มีความเป็นตัวของตัวเอง ไม่ค่อยควบคุมตนเอง มักทำตามใจที่ตนปรารถนา ไม่ชอบเลียนแบบ เป็นคนชอบริเริ่มไม่ชอบเอาอย่างใคร ไม่ต้องการอยู่ใต้บังคับบัญชาใคร ไม่ชอบพึ่งพาผู้อื่น ไม่ชอบงานที่มีความซ้ำซากจำเจ ช่างฝัน อ่อนไหวง่าย บางครั้งเจ้าอารมณ์ มีอุดมคติ ชอบแสดงออก สร้างสรรค์ผลงานทางด้านศิลปะ มีความสามารถทางดนตรี ชอบฟังเพลง ดูละคร บุคคลประเภทนี้มักไม่เหมาะกับงานที่ต้องการทักษะของความมีระเบียบแบบแผน

ทักษะ/ความสามารถ : ความคิดสร้างสรรค์ ความสามารถทางดนตรี ร้องเพลง แสดงบทบาทต่างๆได้ รวมไปถึงการแสดงออกทางศิลปะแขนงต่างๆ

ค่านิยม : ความคิดสร้างสรรค์ ความสวยงาม ความเป็นตัวเอง

อาชีพ : ผู้กำกับการแสดง ครูสอนภาษา ผู้สื่อข่าว ครูสอนการละคร ครูสอนนาฏศิลป์ ผู้แปลภาษาต่างประเทศ นักปรัชญา ครูสอนวรรณคดี ครูสอนดนตรี เต้นรำ นักดนตรี นักโฆษณา นักแสดงต่างๆ นักประชาสัมพันธ์ นางแบบ-นายแบบ นักจัดรายการวิทยุ-โทรทัศน์ ผู้ออกแบบเครื่องแต่งกาย นักวิจารณ์ ผู้ออกแบบเครื่องเรือน มัณฑนากร สถาปนิก จิตรกร นักแต่งเพลง นักแต่งบทละคร นักเขียนบทภาพยนตร์ ปฏิมากร นักประดิษฐ์ ช่างภาพ ช่างพิมพ์ นักออกแบบ นักประพันธ์ นักร้อง นักเต้นรำ นักเขียนการ์ตูน ครูสอนศิลปะ นักพากษ์ วาทยากร อาชีพพวกนี้จะเป็นอาชีพที่คนในกลุ่มนี้ประสบความสำเร็จได้มาก

รูปแบบที่ 4 กลุ่มที่มีบุคลิกภาพแบบบริการสังคม และชอบสมาคม (Social)

บุคคลในกลุ่มนี้มักจะเป็นคนที่ชอบทำงานร่วมกับผู้อื่น ชอบช่วยเหลือผู้อื่น ชอบการให้ความรู้อบรมและพัฒนาผู้อื่น ชอบสนทนาและสังสรรค์กับผู้คน มีความเข้าใจคนอื่นได้ดี เป็นกันเอง ร่าเริง มีความเมตตากรุณา ชอบมีอำนาจเหนือคนอื่น มีอุดมคติ มีความรับผิดชอบ ชอบกิจกรรมบริการชุมชนทำงานให้สังคม มีความสามารถในการพูด มีทักษะในการติดต่อกับผู้อื่น ชอบพัฒนาให้ความรู้หรือฝึกอบรมผู้อื่น มักจะชอบงานด้านภาษามากกว่างานที่ต้องใช้ความรู้ทางวิทยาศาสตร์หรือคณิตศาสตร์ บุคคลแบบนี้จะขาดทักษะทางเครื่องยนต์กลไก และมักหลีกเลี่ยงงานที่ต้องใช้ความสามารถในการวิเคราะห์อย่างมีกฎเกณฑ์ระเบียบวิธี

ทักษะ/ความสามารถ : ทักษะเรื่องคน ทักษะเกี่ยวกับการพูด การฟัง ความสามารถในการเข้าใจผู้อื่น ทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ดี

ค่านิยม : ความร่วมมือ ความใจกว้าง การช่วยเหลือผู้อื่น

อาชีพ : ครู-อาจารย์ นักวิชาการ พยาบาล นักสังคมสังเคราะห์ นักสังคมวิทยา นักจิตวิทยา นักแนะแนว ผู้ให้คำปรึกษา ผู้จัดการ บรรณารักษ์ นักโภชนาการ ล่าม มัคคุเทศก์ นักเทศน์ พนักงานต้อนรับ เจ้าหน้าที่ประชาสัมพันธ์ เจ้าหน้าที่งานบุคคล นักฝึกอบรม นักพัฒนากร ทูต เป็นต้น ซึ่งบุคคลในกลุ่มที่ 4 จะสามารถทำหน้าที่ในอาชีพเหล่านี้ได้ค่อนข้าง

รูปแบบที่ 5 กลุ่มที่มีบุคลิกภาพแบบกล้าคิดกล้าทำ (Enterprising)

บุคคลกลุ่มนี้เป็นคนที่ชอบกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการวางแผนหรือผลประโยชน์ทางด้านเศรษฐกิจ เช่นงานประเภทค้าขาย ชอบเสี่ยงและผจญภัย มีทักษะในทางการพูดจา มองเห็นตนเองเป็นผู้นำเต็มตัว เชื่อมั่นในตนเอง ชอบชักจูงผู้อื่นให้คล้อยตาม พูดจาตรงไปตรงมา กล้าแสดงออก กล้าโต้แย้ง กล้าคิดกล้าทำ ชอบการแข่งขัน มีความกระตือรือร้นและมีแรงกระตุ้นในการทำงานสูง ว่องไวคล่องแคล่ว ชอบกิจกรรมชนิดเป็นกลุ่มและองค์การ ชอบควบคุมผู้อื่น ชอบพบปะบุคคลสำคัญ มักชอบริเริ่ม เป็นผู้นำกลุ่มในการทำกิจกรรม นิยมชมชอบผู้มีความสามารถทางด้านการเมืองและเศรษฐกิจ ไม่ชอบกิจกรรมที่ต้องการความมีระบบระเบียบมากมาย ไม่ชอบงานที่ต้องเกี่ยวข้องกับการสังเกต งานทางวิทยาศาสตร์หรือเทคนิค

ทักษะ/ความสามารถ : ทักษะทางการพูด ความสามารถในการจูงใจโน้มน้าว ความสามารถในการนำและสั่งการ ควบคุมดูแลการปฏิบัติงานของผู้อื่นได้

ค่านิยม : ความกล้าเสี่ยง การแข่งขัน ความมีอำนาจ

อาชีพ : นักธุรกิจ นักการตลาด นายธนาคาร นักบริหาร ผู้ขายประกันชีวิต นายหน้าซื้อขาย ผู้จัดการ นักการเมือง ทนายความ อัยการ ผู้พิพากษา ที่ปรึกษาทางธุรกิจ โฆษก แอร์โฮเตส อาชีพเหล่านี้ มักเป็นอาชีพที่อยู่ในความสนใจของคนกลุ่มนี้ในระดับต้นๆ

รูปแบบที่ 6 กลุ่มที่มีบุคลิกภาพแบบยึดมั่นและมีระเบียบแบบแผน (Conventional)

บุคคลกลุ่มนี้เป็นคนที่สนใจในกิจกรรมที่มีความเป็นรูปธรรม ชอบความเป็นระเบียบ ไม่ค่อยยืดหยุ่น มีความเป็นอนุรักษ์นิยม ยึดแบบแผนเดิมที่เคยปฏิบัติมา ไม่ชอบการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็ว ชอบบทบาทที่เป็นผู้สนับสนุน พอใจที่จะคล้อยตาม เลี่ยงการโต้แย้ง เป็นคนจริงจังตั้งใจกับงานมาก มีความพากเพียรอดทน มีความรับผิดชอบสูง ละเอียดถี่ถ้วน เก็บความรู้สึกและควบคุมอารมณ์ได้ดี ชอบงานทางด้านเลขานุการ งานสำนักงาน งานสารบรรณ หลีกเลี่ยงงานที่ใช้ทักษะทางร่างกาย ไม่ค่อยชอบงานด้านศิลปะ ดนตรี วรรณกรรมและงานด้านวิทยาศาสตร์

ทักษะ/ความสามารถ : การทำงานเกี่ยวกับตัวเลข การวิเคราะห์ข้อมูล ความเข้าใจเรื่องการเงิน การลงรายละเอียด การจัดระเบียบงานเข้าหมวดหมู่มีระบบ

ค่านิยม : ความถูกต้อง ความมั่นคง ความมีประสิทธิภาพ

อาชีพ : สมุห์บัญชี นักบัญชี เลขานุการ เจ้าหน้าที่การเงินการธนาคาร เจ้าหน้าที่งานพัสดุ เจ้าหน้าที่สารบัญ ผู้ตรวจสอบบัญชี ผู้ช่วยบรรณารักษ์ เจ้าหน้าที่สรรพากร เจ้าหน้าที่คอมพิวเตอร์ ผู้คุมสต็อคสินค้า ผู้ควบคุมเครื่องยนต์ เจ้าหน้าที่พิมพ์ดีด นักสถิติ เจ้าหน้าที่วิเคราะห์การเงิน พนักงานไปรษณีย์ เป็นต้น บุคคลที่มีบุคลิกภาพดังที่กล่าวมา จะประกอบอาชีพต่างๆเหล่านี้ได้เป็นอย่างดี